Het thema natuur lijkt tegenwoordig steeds belangrijker te worden. We moeten ons bewust worden van de impact die wij als mens hebben op de omgeving. Aan de ene kant lijken we niet meer heen kunnen om thema’s als duurzaamheid en klimaatverandering. Aan de andere kant lijkt het alsof jongeren steeds minder in de natuur aanwezig zijn. Maar in hoeverre klopt dat beeld? Als Groene Trainees starten we daarom het project ‘Lighten up your landscape’ We spraken met verschillende mensen uit het Van Gogh Nationaal Park, die ons nieuw licht wierpen op de vragen als; wat is verbinding met de natuur precies? Waarom is dit belangrijk? En zijn er verschillende manieren waarop die verbinding vorm kan krijgen?
In eerdere gesprekken kregen we al een nieuw inzicht op de vraag wat natuur is, en of we wel zo’n groot onderscheid kunnen maken tussen ‘de mens’ en ‘de natuur’. Robin Kersten is beeldend vormgever en laat ons zien op welke manier zij de verbinding weet te maken met de natuur. Haar kernwoord is ‘nieuwsgierigheid’. Ze stelt vragen bij alles wat ze om haar heen ziet en niet begrijpt. De kunst is voor haar een vrijbrief om de wereld op een andere manier te ontdekken en haar omgeving beter te leren begrijpen.
“Ik vind ‘natuur’ een moeilijk begrip”, begint Robin het gesprek. “Het is een begrip dat door de mens is bedacht, waarmee we onszelf meteen in het midden zetten, en natuur zien als iets dat om ons heen gebeurt. We leven in een tijdperk waarin we als mens alles naar onze hand zetten, maar daarbij vergeten te kijken naar hoe we met andere organismen moeten en kunnen samenwerken en wat we van hen kunnen leren”. De kunstzinnige werken die Robin maakt lijken dat allemaal als uitgangspunt te hebben; het leven met- en leren van de natuurlijke wereld om haar heen.
“Vaak begrijp ik niet wat er om me heen gebeurt: ‘Waarom zie ik dit? Waarom is dit wat het is?’ Dat ga ik dan onderzoeken.” Zo vertelt ze over een project die ze deed naar geur en zweet, vanuit het idee van puurheid. Iedereen zweet namelijk, maar toch proberen we het allemaal te verbloemen en worden we ongemakkelijk van het gevoel te stinken. Zo besloot Robin om voor een project haar eigen zweet op te vangen in textiel en die te verwerken in een vloeistof, dat ze met een zelfontwikkelde methode weer in een schilderij heeft weten te verwerken, zoals in de afbeelding hierboven. Zo hoopte ze meer te leren over het lichaam en een stukje ongemak weg te nemen. Als ander voorbeeld laat ze het wollen wandkleed van de foto hieronder aan ons zien. “Hiervoor heb ik zelf een schaap geschoren!”, vertelt ze blij, “Ik had geen idee hoe ik een schaap moest scheren. Terwijl dat vroeger zo’n basishandeling was. Jammer dat we die vaardigheden kwijt aan het raken zijn. Voor het maken van dit wandkleed wilde ik die vaardigheid daarom leren en zelf die relatie aan gaan”. Zo heeft ze twee à drie uur, met een schaap tussen haar benen in een houdgreep geklemd, zwetend staan scheren. “Kunst is voor mij een methode en vrijbrief om dingen die ik me afvraag te onderzoeken en zo mijn omgeving beter te leren begrijpen. Voor mij zit verbinding met de natuur in nieuwsgierigheid naar wat er om me heen gebeurt”.
Op dit moment is Robin vooral heel geïnteresseerd in bijen, naar aanleiding van een werk voor het Museum van Bommel van Dam, interviewde ze haar vroegere buurman, imker Ben, over de relatie tussen landschap en honing. “Een interessant gegeven die hij vertelde ging over de biodiversiteit aan de hand van bijen” Het interview liet Robin nadenken over wat bijen kunnen vertellen over de biodiversiteit in de omgeving. Je denkt dat het landschap hier in de omgeving best wel groen is en dus dat er veel natuur is. Maar op het platteland is de natuur best wel eenzijdig, zeker wat in het landschap als voedsel voor bijen kan dienen. Biodiversiteit kan hoger zijn in steden dan op het platteland. Is daarmee de stad ‘natuurlijker’ dan het platteland? Dan kom je weer op de vraag; ‘wat is natuur? Is dat het groen dat ik zie? En voor wie of wat kan natuur misschien iets anders betekenen?’ Voor bijen gaat de natuur misschien meer om biodiversiteit, waarbij het voor hen beter is om in de stad rond te vliegen. Dat vond ik een heel interessant gegeven. Langsgaan bij de stadsimker hier in Tilburg is daarom de volgende stap in mijn project”.
In de winkel kun je zien dat er best veel verschil kan zitten in de kleur van honing. Dat heeft te maken met de verschillende soorten nectar en stuifmeel dat ze uit verschillende planten en bomen hebben verzameld. Als je je gebied dus goed kent, stelt Robin, kun je achterhalen waar de bijen hun voedsel vandaan halen. Voor haar nieuwe project is ze daarom bezig om die gegevens in een kaart te verwerken, zodat ze de biodiversiteit visueel kan representeren.
