In gesprek met Stichting Nationaal Landschap Het Groene Woud
Wat sprak jullie aan in het plan voor de oprichting van het Van Gogh Nationaal Park?
In het begin was het puur de verbinding van de naam en filosofie van Vincent van Gogh aan de ambitie om natuur en landschap in Brabant te versterken. Het was een inspirerend idee op een moment dat Brabant de boot dreigde te missen in de landelijke verkiezing van nationale parken. We wilden daarom de Loonse en Drunense Duinen en Het Groene Woud verbinden en ons onderscheiden met een innovatief idee. Dat lukte!
We wonnen wel niet meteen de verkiezing, maar wel de erkenning dat onze visie toekomst had. Daar zijn we op doorgegaan en toen bleken steeds meer partners zich te willen aansluiten. Dat sprak natuurlijk ook aan. Het plan kreeg vleugels. Geen moeizame vergaderingen, maar samenwerken, besluiten nemen, op kwaliteit mikken. Dat werkt lekker, dat inspireert!
Nu ligt er, na hard werken, een masterplan op basis waarvan we de Minister van LNV om de status hebben verzocht. Dat spreekt aan door zijn diepgang, zijn ijzersterke verbeelding van de identiteit van het Brabantse landschap. Ruim veertig partners gaan zich daarvoor inzetten. We hebben het gebied zelf al de status gegeven, nu de minister nog!
Het Groene Woud heeft altijd al veel aandacht en ruimte voor het landschap. Hoe past Van Gogh NP in jullie plannen?
Landschap is onze reden van bestaan. De laatste tien, vijftien jaar kreeg duurzame ontwikkeling wel steeds meer aandacht. Het portfolio aan projecten werd breder, ook gastvrijheid, circulaire economie en energie. Dat is niet goed vol te houden. Nu Van Gogh NP er is gaan we ons weer vol op de kerntaak richten. Met de lokale groepen, burgers, bedrijven concrete projecten tot stand brengen op gebied van natuur, landschap en erfgoed.
De brede agenda zien we bij het parkbureau en onze partners van Van Gogh NP liggen. Doordat Van Gogh NP ook een stevige brug slaat naar kunst en cultuur lukt het beter om een relatie aan te gaan met de steden en grote bedrijven. Daarvoor gaan we samen de strategie uitzetten, elkaar helpen, samenwerken.
Hoe kunnen we het landschap versterken in relatie tot de maatschappelijke opgaven als klimaat-adaptatie of landbouw transitie? Wat zijn do’s en don’ts?
Dat is natuurlijk de grote vraag van deze tijd en het antwoord daarop is nog in de mist. We zullen pas over een jaar of tien kunnen beoordelen of we hier grip op hebben gekregen.
Een paar punten om aandacht aan te besteden:
Welke projecten van Het Groene Woud kunnen al als voorbeeld voor Van Gogh NP dienen?
Om te beginnen het project Deltaplan voor het Landschap, in 2008 van start gegaan in het gebied tussen Tilburg en Oisterwijk om nieuwe financieringsconstructies voor landschapsontwikkeling en –beheer uit te proberen. In het plan was veel ruimte voor verfraaiing van het landschap en toerisme en recreatie, maar daarnaast ook voor het behoud van toekomstperspectief voor agrarische ondernemers. Voor hen werd het aantrekkelijker om aanleg en onderhoud van landschapselementen als taak in hun bedrijfsvoering op te nemen.
Vanaf 2012 is met de verschillende projecten van Landschappen van Allure een grote stap gezet. Die projecten worden nu afgerond. Denk aan de Groene Corridor, de route tussen Eindhoven en Oirschot, rijk aan natuur en kunst. Van belang voor de versteviging van de relatie van stad en land. Ook het Kloppend Hartvan Het Groene Woud is toen uitgekozen. Hier liggen hoge natuur-, landschaps- en cultuurhistorische waarden. Een deel is goed bekend (zoals de herintroductie van het edelhert), maar veel van de kwaliteiten liggen in minder bekende gebieden als de Scheeken, Mortelen en Geelders. Hier ligt een sleutel voor het beter op de kaart zetten van het Brabantse landschap! Door het verbeteren van bereikbaarheid en beleefbaarheid, en door het bieden van meer ruimte voor natuurlijke processen, ontsnippering en het verstevigen van specifieke landschapskenmerken.
Naast deze grote projecten moeten ook de vele tientallen kleine projecten genoemd worden die jaarlijks financiële ondersteuning krijgen uit het Landschapsfonds Het Groene Woud. Daarmee voegen burgers en ondernemers hun eigen kwaliteit toe aan het landschap en kreeg zo het mede-eigenaarschap inhoud.
Wat moet het Van Gogh NP worden? En wat vooral niet?
Ongetwijfeld zal het gebied Van Gogh NP voller worden door de energieopgave, woningbouw en andere voorzieningen. Toch hoop ik dat het gebied in de toekomst groener, schoner, rijker aan biodiversiteit, gezonder en mooier is dan nu. Dat zal een grote inspanning vragen die we alleen kunnen rechtvaardigen als de Brabanders zich allemaal mede-eigenaar van het gebied weten. Daar hoort dus een ruimhartige gastvrijheid bij, maar niemand wil hier een Zaanse Schans of Giethoorn.
Wanneer is Van Gogh NP geslaagd?
Als we in juni in Zundert weer de veldleeuwerik horen zingen! Als we in augustus de heide weer fel paars zien bloeien in de Kampina! Als we de insecten weer overal horen zoemen aan de oevers van de Dommel! Als we net als Vincent de grootsheid van het landschap weer herkennen. Als we dankbaar durven zijn, er vertrouwen is.
