Brabantse aanpak leidt tot Van Gogh Nationaal Park

Op 30 maart, de geboortedag van Vincent van Gogh dienen partners van overheden, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven een masterplan in bij minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) om een gebied centraal in Brabant tot in de steden aan te wijzen als Van Gogh Nationaal Park (Van Gogh NP). 

Het wordt het eerste Nationaal Park 'nieuwe stijl' in Nederland, met meerwaarde voor de natuur, de mensen en de regionale economie in Brabant. Die status zet het gebied extra op de kaart en wordt een krachtige motor voor verdere gebiedsontwikkeling. De formele aanvraag wordt ingediend door de Provincie Noord-Brabant.

Visitekaartje voor Nederland

Het Van Gogh NP is een prachtig gebied waar mensen kunnen genieten van natuur en landschap. Het is ook een bijzonder concept waarin partners samenwerken aan het landschap van de toekomst tot in de steden met meerwaarde voor natuur, de regionale economie en de mensen. “Door deze kwaliteiten en de aanpak is het Van Gogh NP het eerste voorbeeld van een nationaal park 'nieuwe stijl', zoals beoogd door het ministerie van LNV”, aldus gedeputeerde Rik Grashoff. “Daarbij gaat het niet alleen om de natuurgebieden maar ook om de agrarische cultuurlandschappen daaromheen, tot in de dorpen en steden.” De Nationale Parken nieuwe stijl zijn een visitekaartje voor Nederland. De combinatie van toonaangevende natuurgebieden in een aantrekkelijk agrarisch cultuurlandschap, een topeconomie met 1,5 miljoen mensen én de tastbare erfenis van Van Gogh maken het Van Gogh NP uniek. 

Kwaliteitsimpuls en perspectief voor ondernemers

“De partners zijn trots op dit gebied en willen dit versterken. Zij zijn ervan overtuigd dat Van Gogh NP als sterk merk een belangrijke kwaliteitsimpuls levert voor versterking van natuur en landschap in balans met perspectief voor ondernemers en daardoor zorgt voor een gezonde en mooie leefomgeving”, zegt Yvo Kortmann, voorzitter van de stuurgroep Van Gogh NP. “Juist tijdens de huidige Coronacrisis blijkt nog eens extra hoe belangrijk dat is.” Het Van Gogh NP versterkt het vestigingsklimaat in deze economische regio, zet Brabant (inter)nationaal extra op de kaart voor duurzaam cultuurtoerisme en geeft perspectief aan boeren en andere ondernemers die hier een boterham willen verdienen en bijdragen aan het landschap.

Doordat partners hun krachten bundelen en samenwerken, komen er budgetten vrij en raken meer partijen, maatschappelijke initiatieven en vrijwilligers geïnspireerd om samen te werken en trots te zijn op hun gebied. Jan Baan, directeur Brabants Landschap: “Deze brede samenwerking is typisch Brabants. We beginnen zeker niet bij nul. Er lopen al vele prachtige initiatieven in dit gebied met grote inzet van vrijwilligers en betrokken bewoners. De ontwikkelingsgerichte aanpak van Van Gogh NP is essentieel: we hebben de agrarische ondernemers nodig om het landschap te ontwikkelen in combinatie met een gezonde bedrijfsvoering."  

Groen tot in de steden en dorpen

Het totale gebied beslaat zo‘n 120.000 ha, ongeveer een kwart van Brabant, met een uniek bekenlandschap als ruggengraat. Daarin liggen ruim 30.000 ha natuurgebieden, waarvan meer dan 7.000 ha Natura-2000 gebieden, zoals de Loonse en Drunense Duinen, de Kampina/Oisterwijkse Vennen en Bossen en het Vlijmens Ven/de Moerputten/het Bossche Broek, het Ulvenhoutse Bos en de Regte Heide en het Riels Laag. Deze natuur in combinatie met de erfgoedlocaties van Van Gogh, de waardevolle cultuurlandschappen zoals de Dommelvallei en de vele cultuurhistorische belangrijke plekken in dit kleinschalig mozaïeklandschap tot in de dorpen en tot in de steden maakt dit gebied bijzonder. 

Van Gogh gids en inspiratiebron

Vincent van Gogh is internationaal de bekendste Brabander. Hij is er geboren, heeft een kwart van zijn werk hier gemaakt, er zijn bijna 40 erfgoedlocaties te vinden, zoals watermolens, pastorieën en kerktorens die hij heeft geschilderd en ook het landschap dat hij schilderde kan hier nog worden beleefd. Van Gogh is vooral ook een inspiratiebron om hier het landschap van de toekomst te ontwikkelen. Bart de Boer, Voorzitter Van Gogh Sites Foundation: ”Een unieke samenwerking en kans om met behoud van het erfgoed van de Brabantse icoon Van Gogh, de natuur en het landschap nog mooier te maken en duurzaam toerisme in Brabant nog meer op de kaart te zetten.”

Urgentie en kansen

De partners zetten zich in om maatschappelijke opgaven die ook in dit gebied spelen - zoals woningbouw, transitie van de landbouw, de energieopgave en de klimaatadaptatie - te realiseren en ook ten goede te laten komen aan de kwaliteit van het gebied. Dat betekent niet dat hier niets meer kan, maar dat zorgvuldig wordt afgewogen hoe en waar bepaalde ontwikkelingen het beste kunnen plaats vinden. Mario Jacobs, wethouder Tilburg: “Met dit ‘kompas’ bouwen we samen aan het landschap van de toekomst, met Van Gogh als inspiratiebron. Niet historiserend maar op een eigentijdse manier, met innovatieve oplossingen, en inzet van hedendaagse designers, ontwerpers en kunstenaars.” 

Ruim 40 partners

Het plan is mogelijk gemaakt door ruim 40 partners, bestaande uit overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven. De basis voor dit plan is al veel eerder gelegd door de samenwerkingsverbanden rondom Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen (LDD) en Nationaal Landschap het Groene Woud.